 |
 |
| Dzisiaj jest: czwartek, 17 kwietnia 2025 r. (107 d.r.) |
|
|
|
Jutro (jeżeli będzie!): piątek, 18 kwietnia 2025 r. |
|
|
|
|
serwis IKP / działy autorskie / zachwyćmy się... (A.Powidzki) / 87. rocznica ogłoszenia Prawd Polaków spod Znaku Rodła
|
 |
warto pomyśleć? |  |
|
Oprócz wyższego wykształcenia, dobrze byłoby posiadać jakieś średnie wyobrażenie i co najmniej podstawowe wychowanie.
(Andrzej Grabowski)
|
||
 |
 |
 |
 |
 |
 | ||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||
|
 NA SKRÓTY |
|
|
|
|
 |
| O G Ł O S Z E N I A |
 |
 |
 |
 |
||
 |
 |
 |
87. rocznica ogłoszenia Prawd Polaków spod Znaku Rodła
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
Wrocław, 13-03-2025
Działacze narodowi i społeczni, którzy po powstaniach śląskim i wielkopolskim pozostali w granicach Niemiec, postanowili się zorganizować, aby wspólnie oprzeć się wrogiej wobec polskiej mniejszości narodowej polityce niemieckiego rządu. Polacy działali na polu politycznym, społecznym, kulturalnym i gospodarczym.
3 grudnia 1922 roku w Berlinie odbyło się pierwsze Walne Zebranie. Delegaci przyjęli statut, wybrali Radę Nadzorczą oraz Zarząd Główny. Tego same dnia zarejestrowano Związek Polaków w Niemczech (ZPwN) z siedzibą w Berlinie. Związek reprezentował Polaków - obywateli Niemiec i polskie stowarzyszenia wobec władz niemieckich. Dążył i zdobył do dzisiaj ważne pełne prawa mniejszości narodowej dla Polaków i ich obrony we wszystkich dziedzinach życia społecznego.
Związek posiadał swoich reprezentantów w sejmie pruskim, sejmikach krajowych i radach miejskich. Dbał o interesy polskiej społeczności na różnych szczeblach niemieckich władz i samorządach. Patronował działającym na terenie Niemiec polskim organizacjom społecznym, gospodarczym i oświatowo-kulturalnym, m.in.: Zjednoczeniu Zawodowemu Polskiemu; Związkowi Polskich Towarzystw Szkolnych; Związkowi Spółdzielni Polskich w Niemczech; Związkowi Akademików Polskich w Niemczech czy Związkowi Harcerstwa Polskiego w Niemczech.
W 1932 roku, na 10. lecie Związku Polaków w Niemczech, jako symbol Związku przyjęto znak "Rodło" - po I wojnie światowej polskie organizacje w Niemczech nie miały prawa używać symboli państwa polskiego. Rodło, przedstawia na czerwonym tle biały graficzny bieg rzeki Wisły, z zaznaczonym Krakowem. Projekt graficzny przygotowała Janina Kłopocka (ur. 18 sierpnia 1904 r. w Koźminie - zm. 2 lutego 1982 r. w Warszawie), artystka plastyk, działaczka ZPwN. Nazwę "Rodło" wymyślił Edmund Osmańczyk (ur. 10 sierpnia 1913 r. w Jagielnie - zm. 4 października 1989 r. w Warszawie), polski publicysta, politolog i polityk, działacz mniejszości polskiej w Niemczech.
Według relacji E. Osmańczyka nazwa "Rodło" powstała z połączenia dwóch wyrazów: rod-nica i god-ło. Widoczny jest związek wyrazu rodnica z wyrazami: ród, rodnia - daw. pokolenie; rodnik - daw. rodowód, rodzina. Nazwa "Rodło" miała z jednej strony podkreślać, że znak nie ma charakteru godła, z drugiej - wskazywać na polskie pochodzenie i szczególny związek Polaków w Niemczech z ojczyzną. Poza "Rodłem", nieoficjalnym symbolem polskiej mniejszości w Niemczech był stylizowany artystycznie "liść lipowy", który w latach 1924-1939 był elementem znaku młodzieży polskiej w Niemczech.
Rządy Hitlera spowodowały pogorszenie się sytuacji Polaków w Niemczech. Zwłaszcza po 1936 roku władze niemieckie nasiliły szykany wobec ludności polskiej, szczególnie zamieszkującej rdzenne polskie obszary, które po odzyskaniu przez Rzeczpospolitą niepodległości nie znalazły się w jej granicach. Główne uderzenie zostało skierowane w polskie organizacje, w pierwszej kolejności szkoły. Niemcy podjęli walkę z polską kulturą. Utrudniano wydawanie polskich czasopism i książek. Wydano zakaz druku niektórych dzieł polskiej literatury.
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
W tych najtrudniejszych dla mniejszości polskiej czasach, jej przedstawiciele zebrali się w niedzielę 6 marca 1938 roku w Berlinie na I Kongresie Polaków w Niemczech. Kongres w Berlinie był "wielkim dniem polskości". Była to największa manifestacja jedności narodowej Polaków w Niemczech, w której uczestniczyło ponad 5 000 osób - przedstawicieli Polonii zamieszkujących na terenie Trzeciej Rzeszy i nie tylko.
Do Berlina podążali Polacy ze Śląska Opolskiego, z Babimojskiego, Kaszub, Warmii, Ziemi Malborskiej, Mazur, Ziem Połabskich, Westfalii i Nadrenii. Przybyli także delegaci polskich organizacji we Francji, Czechosłowacji, USA, Rumunii i innych krajów oraz przedstawiciele mniejszości narodowych w Niemczech, w tym kilkunastoosobowa delegacja Polaków mieszkających w Breslau (dzisiaj Wrocław). Nie dla wszystkich przybyłych starczyło miejsca w gmachu Theater des Volkes (Teatr Ludu) - największego teatru w Berlinie w okresie Trzeciej Rzeszy, gdzie odbywał się I Kongres Polaków w Niemczech.
Celem kongresu było przypomnienie światu i władzom niemieckim, że w Trzeciej Rzeszy żyje aktywna, świadoma swego miejsca na ziemi i swej narodowości, w tym również autochtoniczna ludność polska.
Najbardziej doniosłym momentem było zakończenie części oficjalnej kongresu, kiedy głos zabrał doktor Jan Kaczmarek (ur. 1 sierpnia 1895 r. w Bochum - zm. 21 lipca 1977 r. w Waszyngtonie), sekretarz generalny Związku Polaków w Niemczech, który szczególną uwagę poświęcił położeniu Polaków w Niemczech i walce o poszanowanie praw mniejszości polskiej. Jego przemówienie przerywano wielokrotnie brawami. Kończąc wystąpienie powiedział: W dzień 6 maja1938 roku my, synowie narodu polskiego, wierni synowie spod znaku Rodła, zebrani na Wielkim Kongresie Polaków w Niemczech, ogłaszamy uroczyście pięć prawd Polaków: Prawda pierwsza: Jesteśmy Polakami. Prawda druga: Wiara ojców naszych jest wiarą naszych dzieci. Prawda trzecia: Polak Polakowi bratem. Prawda czwarta: Co dzień Polak narodowi służy. Prawda piąta: Polska jest matką naszą, nie wolno mówić o matce źle.
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
Doktor Jan Kaczmarek podkreślił, że: Prawdy nasze nie z rozumu mędrców wielkich się wywodzą, ale z najprostszych serc Ludu Polskiego wydobyte są. I dziś stąd, z Kongresu Polaków w Niemczech. Prawdy te do wszystkich serc polskich w świecie posyłam (powyższe cytaty pochodzą z archiwalnego, oryginalnego nagrania, odtworzonego dla uczestników wrocławskiej uroczystości w dniu 9 marca 2025 r.).
Wybuch II wojny światowej doprowadził do likwidacji Związku Polaków w Niemczech, a działacze związku zapłacili bardzo wysoką cenę za swoje zaangażowanie, część rozstrzelano, około cztery tysiące trafiło do obozów koncentracyjnych. Głównie w Sachsenchasen, Dachau i Buchenwald. Zdecydowana większość nie przeżyła, zginęła przez zamęczenie lub została zamordowana.
27 lutego 1940 roku wydane zostało rozporządzenie Rady Ministerialnej ds. Obrony Rzeszy o zakazie działalności organizacji polskiej mniejszości w Niemczech, nazywane niekiedy "dekretem Göringa". Rozporządzenie wprowadzało zakaz działalności organizacji polskiej mniejszości w Niemczech. Istniejące organizacje zostały rozwiązane, a nowe nie mogły być tworzone. Majątek polskich organizacji, został przejęty przez władze. Ponadto, 4 kwietnia 1940 roku zapadła decyzja o konfiskacie prywatnego majątku działaczy polskich, którzy przed wybuchem wojny zbiegli do Polski oraz tych, którzy zostali osadzeni w obozach.
W 1945 roku Związek Polaków w Niemczech wznowił działalność w zachodnich strefach okupacyjnych Niemiec. 7 września 1951 roku ZPwN został ponownie zarejestrowany jako kontynuator przedwojennego Związku Polaków w Niemczech z siedzibą we Frankfurcie nad Menem. Od 1956 roku siedzibą ZPwN jest Dom Polski w Bochum.
"Pięć Prawd Polaków" wiernych synów narodu polskiego spod znaku Rodła, które stały się swojego rodzaju drogowskazem Polaków, stanowiącym podstawę ideową działalności Związku Polaków w Niemczech, są dalej aktualne dla zachowania narodowej tożsamości. Dzisiaj, przypominane z Wrocławia, współczesnej stolicy spod Znaku Rodła w XXI wieku, wszystkim Polakom nad Wisłą, Odrą oraz Polonii obecnej na całym świecie, niech będą również odpowiednim kierunkowskazem i antidotum dla Narodu Polskiego, podzielonego wskutek wielu wydarzeń ostatnich lat w polityce krajowej.
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
W niedzielę, 9 marca 2025 roku, na wrocławskim Ostrowie Tumskim przy kościele św. Marcina odbyła się uroczystość upamiętniająca 87. rocznicę ogłoszenia Prawd Polaków spod Znaku Rodło, podczas I Kongresu Polaków w Niemczech 6 marca 1938 roku. Była to już XXI ogólnopolska edycja Święta Polskiej Młodzieży spod Znaku Rodła.
O godzinie 8:30. uroczystość otworzył, Tadeusz Szczyrbak prezes Zarządu Fundacji Rodzina Rodła, który tym razem sprawował też rolę konferansjera i narrator tego wydarzenia patriotycznego. Serdecznie przywitał uczestników, wymieniając nazwy jednostek organizacyjnych i miasta z których przybyli oraz gorąco podziękował licznie przybyłym klasom mundurowym z Wrocławia, Dolnego Śląska, Wielkopolski i Pomorza, a także pozostałym zaproszonym Gościom i Ministerstwu Obrony Narodowej za patronat honorowy.
Na wstępie Tadeusz Szczyrbak, podkreślił, że prawdy te są wciąż aktualne, mądre, uniwersalne, ponadczasowe i bardzo potrzebne dzisiejszym pokoleniom Polaków w Polsce i poza jej granicami. Jednocześnie zaznaczył, że życie pokazuje, że Prawdy Polaków są nadal aktualne i jak mówią uczestnicy wrocławskiej uroczystości, kto wie czy dzisiaj Anno Domini 2025, nie są nawet bardziej potrzebne polskiemu narodowi niż naszym rodakom 87. lat temu. Poprosił Kurkowe Bractwo Strzeleckie z Nysy o wykonanie salwy okolicznościowej dla uczczenia 87. rocznicy ogłoszenia Prawd Polaków spod Znaku Rodła. Po salwie zebrani zaśpiewali hymn państwowy.
Po hymnie, uczniowie z wrocławskiej Szkoły Podstawowej nr 25 im. Franciszka Juszczaka czytali utwory: Katechizm polskiego dziecka - autor Władysław Bełza i Katechizm małego Polaka spod Znaku Rodła. Później były przemówienia i pokazy. Tadeusz Szczyrbak, przedstawił tło historyczne mniejszości polskiej w Niemczech w latach 1928-1938 oraz wydarzenia najważniejsze z I Kongresu Polaków w Niemczech, uzupełnione archiwalnym nielegalnym i legalnym nagraniem z obrad Kongresu. W dalszej części uroczystości odczytał Zakrzewską modlitwę za sąsiadów oraz Modlitwę za Ojczyznę, ks. Piotra Skargi.
Dr Andrzej Janicki, dyrektor Muzeum Dzieci Polskich - ofiar totalitaryzmu. Przedstawił działalność niemieckiego nazistowskiego obozu dla polskich dzieci w łodzi w latach 1942-1945. Dr Krystyna Krzekotowska, prezes Zarządu Stowarzyszenia Światowego Kongresu Polaków, która mówiła o sytuacji Polaków w Niemczech.
Klasa wojskowa uczniów Liceum Służb Mundurowych z Wrocławia-Leśnicy, zaprezentowała elementy musztry paradnej, a Piotr Zabilski, hetman Kurkowego Bractwa Strzeleckiego z Nysy, zaprezentował fechtunek - sztukę władania szablą. Po sygnale "Hasło Wojska Polskiego", werblista grał "Tremolo", a pod tablicą "Pięć Prawd Polaków" umieszczoną na murze kościoła pw. św. Marcina, zebrani wyrazili hołd poprzez tradycyjne złożenie kwiatów i zapalenie zniczy.
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
87. zniczy pamięci, upamiętniając obchodzoną rocznicę "Prawd Polaków" zapalili uczniowie z klas mundurowych ze Szkoły Technicznej im. Dywizjonu 303 Bydgoskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Chojnicach. Pierwszą część uroczystości zakończył, salut kawaleryjski wykonany przez pułkownika Włodzimierza Wowa Brodeckiego z Krakowa, który w szyku marszowym poprowadził uczestników do Katedry Wrocławskiej pw. św. Jana Chrzciciela.
Mszy świętej w Katedrze Wrocławskiej przewodniczył i homilię wygłosił ks. prof. dr hab. Sławomir Stasiak, Rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. Ksiądz profesor odwołując się do okresu Wielkiego Postu oraz do czytania liturgicznego dnia, wspomniał też o uroczystości, która zgromadziła wiernych w Katedrze. Przypomniał trudne czasy Polaków żyjących w Niemczech przed II wojną światową. Zwrócił uwagę na miłość do ojczyzny, pytając też o współczesne wartości Polaków. Wspomniał też o postawach niektórych Polaków, którzy już teraz zapowiadają, że nie będą bronić ojczyzny. Zestawił to z postanowieniami Polaków w Niemczech w latach 30. minionego wieku. Odnosząc się do Ewangelii i kuszenia Jezusa przez szatana na pustyni przywołał współczesne kuszenie człowieka. Powiedział też, jak go unikać, zwłaszcza w Wielkim Poście.
Msza Święta i wspólna modlitwa były początkiem dużego świętowania na Ostrowie Tumskim z okazji 87. rocznicy ogłoszenia Prawd Polaków w Berlinie w 1938 roku - XXI ogólnopolskiej edycji Święta Polskiej Młodzież spod Znaku Rodła.
 |
| uroczystości z marca 2025 roku (fot. Andrzej Powidzki) |
W plenerze - ogrodzie Papieskiego Wydziału Teologicznego był poczęstunek, żurek i przekąski. Natomiast w auli PWT odbyło się kosztowanie cukierniczego giganta, o wymiarach 120 cm x 200 cm i wadze 80 kg - olbrzymiego tortu z umieszczonym na nim wizerunkiem Rodła i wypisanymi "Prawdami". Spotkanie zakończyły występy artystyczne młodzieży szkolnej z Wrocławia, Raciborza, Legnicy, Bukowca Górnego, Bożkowa, Siemianowic, Osoliny, o charakterze patriotycznym i seria wykładów.
W uroczystości udział wzięli członkowie Fundacji Rodzina Rodła, nauczyciele i uczniowie szkół tzw. mundurowych z Wrocławia i nie tylko, poczty sztandarowe z licznych szkół i stowarzyszeń zaprzyjaźnionych z Fundacja Rodziny Rodła.
Poniżej fotorelacja Andrzeja Powidzkiego:
Andrzej Powidzki
| idź do góry | powrót |
 |
|
|
|
